Den digre golfbana i Ervik i Åsane låg der dekt i snø denne føremiddagen på sjølvaste nyttårsaftan 2023. På denne siste dagen i året var det full aktivitet på Joker-butikken, og endå meir aktivitet på Rema 1000-butikken lenger nede i vegen mot Eidsvåg. Alle skulle handle inn mat og (viktigast av alt!) drikke til kveldens feiring. Rakettar låg utolmodige og venta på å bli skotne opp, og både legevakta ved Danmarks plass og Augebygget på Haukeland hadde teke inn ekstra personale for å ta imot alle dei som måtte sendast i ambulanse med alvorlege augeskadar etter å ha prøvd å skyte opp rakettar i fylla.

Nedover det kyndig brøytte og salta fortauet kom ei vakker, svarthåra ungjente kledd i ein grøn vinterfrakk som matcha augefargen hennar. I band hadde ho ein liten hund med tjukk, brun pels og store, tindrande auge. Dette, vyrde lesar, var Prompe-Pia, som hadde fri i dag – iallfall fram til ho byrja på ekstravakt halv tre. Dette var derimot fleire timar til, og ho slo i hel tida med å lufte hunden (og tarmen!). Ho sleppte ein fis for kvart steg ho tok. Det same gjorde diverre òg hunden. Ein aldri so liten nyttårsduo av lette, leikne «prompeti-prompar» i det golde isøydet. Dei traska inn på golfbana, der det ikkje var eit menneske. Sjølv ikkje den største golffanatikar spelte golv når det var tjue centimeter snø og åtte minusgrader.

Pia snakka med ei venninne på telefonen.

«Skal du *fiiiiis* på fest til Pål og Julian i kveld?» spurde ho med si søte jentestemme. Hunden sleppte ein liten fis og eit knapt høyrbart klynk.

«Ja, vi skal ta *fiiiiis* bussen frå Fyllingsdalen klokka sju,» svarte venninna på telefonen. Ho var i likskap med Pia òg veganar. Det kunne både høyrast og luktast lang veg. – «Og du skal på *fiiiis* jobb?»

«Ja, dei fekk plutseleg sjukdom i helga, so eg må *fiiiiiis* steppe inn som vikar i kveld,» sa Pia. Hunden feis og klynka der han tassa over skaren. – «So det blir inga fiiiising, eg meiner feiiiiring, på meg. Eg skal rett i *fiiiiiis* seng.»

«Det blir vel ein del ekstrabetaling sidan det er *fiiiiiiiis* raud dag.»

«Ja, 133% heile vakta, pluss *fiiiiis* kvelds- og helgetillegg. I tillegg får eg overtid sidan det er *fiiiiiis* sjette vakta mi denne veka. Det blir *fiiiiiis* sjukt mykje pengar, som vi verkeleg treng!»

«Flott. Du, Pia, eg har eit *fiiiiiis* spørsmål. Kva er greia med *fiiiiis* Cathrine? Eg snakka med ho på telefonen i går, jenta var jo *fiiiiiis* hysterisk. Ho sa at ho hadde *fiiiiiis* blitt fjerna frå vikarlista. Ho får ikkje fleire *fiiiiiis* vakter på korttidsavdelinga, og har mist dei vaktene ho allereie har fått tildelt.»

«So rart.» Både ho og hunden feis so snøen virvla under dei. – «Det veit eg *fiiiiis* ingenting om. Når ein snakkar om Ca*fiiiiiiiis*thrine, visste du at ho har byrja å ete egg?» Ho himla med auga og kniste.

«So sært.» Ein lang, lang brakar av ein fis. – «Du kan ikkje ete *fiiiiiis* egg når du er veganar! Det veit då *fiiiiis* alle.»

«Ja, naturleg*fiiiiiiiiis*,» stønna Pia. Hunden feis og vrei på seg. – «Vel, eg har lite batteri igjen, so eg må leggje på.»

«Vi snakkast i *fiiiiiis* neste veke.»

«Det *fiiiis* gjer vi. Love you!»

Ho kryssa vegen til den andre delen av golfbana. I det fjerne såg ho ei høg fyrstikkdame som lunta bortetter snøen med stressa sjumilssteg av ei anna verd. Ho såg ut som ho skulle nå eit tog. Det blonde håret var delvis dekt under ei sjokkrosa strikkarlue, og ho hadde på seg ei knallraud vinterjakke og himmelblå vintertights. Gull dingla komisk i øyra. Det var då ho kom nærare at Pia såg at dette var ingen ringare enn hennar eigen sjef, leiaren på korttidsavdelinga. Rogalandsblondina skvatt nesten til, ho såg ut som ho skulle gå ut av sitt gode skinn.

«Nei, heiane, er det du, Pia!» utbraut ho på sitt breie Jæren-mål, vill i blikket og lett skjelven. – «Kva gjer du her?»

«Eg bur i *fiiiiis* nærleiken, oppe i dei *fiiiis* nye leilegheitene på høgda,» stønna Pia. Hunden stod og feis på same måte.

«Åh, du har hund!» sa leiaren og lo kort og fjollete. Ho gliste manisk medan frykta lyste i dei isblå auga. Ho bøygde seg ned med denne falske grimasen. – «Hei der, vesle venn!» Hunden rygga unna med store auge og sleppte ein kort, liten kosefis. – «Åh, kor han fis! Har han luft i magen?»

«Han er faktisk veganar, slik som *fiiiiiiis* eg,» stønna Pia. Leiaren vifta seg lett for nasen og tok nokre steg bakover. – «Bur du òg i *fiiiiis* nærleiken?»

«Nei!» nærast ropte leiaren. Hunden la øyra bakover og trekte seg endå litt lenger vekk frå dette rare vesenet.

«Øh, okei,» sa Pia og stønna lett i det ho sleppte ein brakar som fekk ein småfugl i næraste tre til å ramle daud til den snødekte marka. – «Skal du feire *fiiiis* nyttår med familien i kveld?»

«Nei, sonen min er hjå besteforeldra, og mannen min er ute og brøyter, strør og saltar!»

«Åh, er du gift med ein slik *fiiiiiis* plogmann?» Hunden feis so han omtrent letta. – «Jobbar han kanskje som *fiiiiiis* hagemann i sommarhalvåret òg?»

«Øh, eg må vidare no!» sa den stressa, oppkava leiaren. Ho var ikkje på nokon måte interessert i å stå der og avlevere private opplysingar til ein pleieassistent.

«Har du *fiiiiiis* ting du skal handle inn til i kveld?»

«Eg sa jo nettopp at eg ikkje skulle feire nyttår!» nærast gaula den høge blondina. Både Pia og hunden skvatt der dei stod og feis og vrei på seg. – «Du møter på jobb klokka halv tre og gjer som du får beskjed om!»

«Jaja, heilt i *fiiiiis* orden! Eg skal jo *fiiiiis* jobbe med Sandy i kveld. Kven andre enn *fiiiiiis* ho skal eg jobbe med?»

«Du er vikar for Sandy! Sandy er vekke med eigenmelding! Du skal ikkje jobbe med Sandy!!» Stemma hennar gjekk i fistel.

«Greitt.» Pia tok eit par steg tilbake – det same gjorde hunden.

Leiaren med dei dinglande gulløyreringane og den høge pulsen stressa vidare. Ho kava seg gjennom snøen med steg so lange at ho nesten gjekk i spagat. Pia rista blåsande (og fisande) på hovudet. Kva hadde kravla opp i hennar ræv i dag? Ho stod jo der og nærast skreik til ho.

«Hmm, litt rart at *fiiiiis* Sandy er vekke med eigenmelding,» mumla Pia i det ho og hunden feis seg vidare bortetter den snødekte golfbana. – «Ho er jo aldri *fiiiiis* sjuk.» Hunden såg opp på ho med store, tindrande auge. – «Det skjer ein del rare ting på den kort*fiiiiiiis*avdelinga. Pasientane døyr jo som *fiiiiiiis* fluger.»

**

Presis klokka halv tre møtte Prompe-Pia pliktskuldig opp på vaktrommet i korttidsavdelinga, nydusja og kledd i sin kvite, søte pleiaruniform. Det faktum at ho var nydusja gjorde diverre ingenting frå eller til, sidan ho lukta nett like forderva som alltid. Ho prompa, feis og knatra seg inn til ein ledig plass ved bordet, der verneombodet Ivar, ein negermann og ei negerdame sat. Pia såg på dei totalt ukjende afrikanar-ansikta, som gliste servilt til ho med sine breie, kjøtfulle lepper.

«Er vi *fiiiiiis* berre fire her i kveld?» spurde ho undrande.

«Det er sjukdom, som du sikkert skjøner, sidan du er teken inn som vikar,» sa Ivar. – «Dette er Dennis og Miracle frå vaskeriet. Dei… snakkar litt dårleg norsk, so vi må kommunisere på engelsk. Eg kan òg heldigvis litt swahili.»

«Har vi *fiiiiiis* ingen vikarar å ta av lenger?» spurde Pia.

«Diverre.» Ivar rista bestemt på hovudet. – «Lærlingen min Annabelle tryna på isen i dag i Salhus og ligg på Haukeland. Sandy er sjuk med eigenmelding. Men det veit du jo, sidan du er vikar for ho. Og so har vi Cathrine, som òg eigentleg skulle ha jobba i dag.»

«Er *fiiiiiis* ho òg sjuk?»

«Ho er fjerna frå vikarlista, og har mist alle dei avtala vaktene sine.» Ivar hadde eit sorgtyngt uttrykk i ansiktet.

«Ja, det høyrde eg av ei *fiiiiiiis* venninne. So det skulle *fiiiiiis* eigentleg ha vore oss to, Annabelle, Sandy og Cathrine her i dag? Fem? Og so er vi berre fiiiiise, eg meiner fiiiiire?» Ho feis so ho nesten letta frå stolen.

«Vi er éin i minus, ja. Det er ikkje so lett å få tak i vikarar på nyttårsaftan. Alle skal på fest og drikke seg dritings. Men frykt ikkje. Vi blir ikkje overarbeidd.» Han nikka mot den digre, kvite tavla bak ho.

Pia snudde seg. Av dei 16 romma, var det berre sju rom som framleis hadde pasientar.

«Hæ?» utbraut ho. – «Er det berre *fiiiiiiis* sju? Det var då *fiiiiiis* 12 i går! Og 16 på *fiiiiiiiis* torsdag!»

«Det har skjedd ein del mors,» sa Ivar stille. – «Vi fekk jo inn ein del sjuke folk.»

«Vi hadde *fiiiiiiis* full avdeling på torsdag! Ni mors på *fiiiiis* tre dagar? Dei døyr jo som *fiiiiiiis* fluger her i avd–»

Ivar avbraut ho med ei utvitydig handrørsle. So vinka han ho med seg ut av vaktrommet. Dei gjekk inn på eit av dei mistenkjeleg mange ledige romma. Han lukka døra stilt igjen etter seg. Ute lava snøen ned. Byfjorden låg der grå og daud.

«Dette er ei korttidsavdeling,» byrja han. – «Og det skjer ei stor utskifting av pasientar her heile tida. I våre dagar er dei sjukare enn dei brukte å vere, på grunn av det du veit.» Han gestikulerte det å setje sprøyte på armen sin. Ho kjøpte ikkje heilt den openberre bortforklaringa.

«Kvifor er Cathrine *fiiiiiis* fjerna frå vikarlista?» spurde Pia bestemt.

«Det har verken eg eller du noko med,» sa Ivar. – «Du får snakke med ho sjølv.»

«Kvifor er *fiiiiiis* Sandy vekke?»

«Det har heller ingen av oss noko med. Folk blir jo sjuke, spesielt om vinteren. Og folk blir sjuke meir enn før no, på grunn av…» Han vende blikket tankefullt til sida og lét pausen tale for seg. – «Høyr her, Pia. Eg skjøner at du er litt forvirra akkurat no. Det er kanskje ting du lurer på som du ikkje heilt forstår.»

«Ja, det er *fiiiiiis* mistenkjeleg med so mange dødsfall på so kort tid, og alle på vakter der M—»

«Eg lyt stoppe deg her, Pia.» Frykta og skamma skein i auga hans. Ho såg merksamt på han med ein alvorleg mine. Ein like alvorleg fis skaut ut ræva på ho. – «Dette snakkar vi ikkje om. Dei to du veit har ein tendens til å fjerne dei som ikkje sleikjer rævene deira. Om du ønskjer ein karriere i helsesektoren, må du unngå å hamne i unåde hjå dei. Eg sjølv har jobba på denne avdelinga sidan 1997, og fått meg so mange viktige verv her på sjukeheimen at dei ikkje kan eller vil fjerne meg. Eg er trygg. Det er ikkje du. Og eg veit at du og kjærasten har kjøpt ei leilegheit til seks millionar på Åstveit. Framtida di er lovande på alle måtar. Kvifor risikere alt dette ved å stille for mange spørsmål?»

Han smilte. Auga hans var dønn kalde. Pia bleikna heilt inn til beinet.

«Eg *fiiiiiiiis* skjøner,» sa ho stille.

«Flink jente. No kjempar vi oss gjennom denne vakta, og so snakkar vi ikkje meir om dette.» Han gjekk mot døra. – «Eg kan lære deg litt swahili.»

Pia og Ivar veksla blikk med kvarandre då dei sat rundt bordet og åt pinnekjøt med dei sju gjenlevande pasientane og dei to glisebikkjene frå vaskeriet. Pasientane, som var godt oppe i 80- og 90-åra, såg med synleg frykt og skepsis på dei to svarte ansikta. Fleire av dei rynka på nasane då dei såg at utlendingane hadde ketsjup på pinnekjøtet! Ute spraka nyttårsrakettane over himmelen fordi ingen av dei festande bergensarane gadd å vente til midnatt. På radioen kunne ein høyre dei vage tonane til ABBA sin «Happy New Year».

Askøybrua var synleg frå vindauget der den skein og blenkte over den spegelblanke fjorden. Ein søt, liten elbil stod parkert midt ute på brua. Ei fisande, grinande jente klauv over rekkverket. Det var nyleg oppsagte Cathrine. Ho såg sjukeheimen glitre som ei dødsstjerne på andre sida av fjorden. So vende ho blikket mot det svarte, hjartelause vatnet langt under seg. Ho hoppa frå brua med armane rett ut som ein engel. Ein lang, uhyre illeluktande egg-smygar rakk akkurat å strøyme ut av ho før ho dundra i vassflata med eit på ingen måte lett, leikent «plasketi-plask».

Godt nyttår, folkens.