Dette er ei novelle. Alle personar, hendingar og frukostar er oppdikta.

Det er ein temmeleg kjip og ròten dag på somatisk langtidsavdeling på ein sjukeheim i Bergensområdet. Stanken av dårleg mage og dårlege intensjonar ligg som ei tung tåke over avdelinga. Helsefagarbeidaren Matilde (33) og helsefaglærlingen Otilde (21) har akkurat gjennomført dusj av demente Haldis (94). Spreke Matilde tørkar siste rest av vatn frå taket på badet, medan Otilde lett og leikent kjemmer det kvite håret til Haldis i ein perfekt sleik. Deretter blir ho trilla ut av rommet, der vindauget står på vidt gap i oktober-kulden.

På kjøkkenet aular det av biologisk liv. Den lovpålagde DAB-radioen står og surrar i bakgrunnen. Dei er sopass langt nord i Bergen at dei får inn NRK Sogn og Fjordane. Den 20 år gamle kjøkkenhjelpa landar lett og leikent dei tre skivene til Haldis framfor ho på bordet. Ost og skinke, kokt egg og kaviar. Dei kokte egga dunstar av svovel og fis. Rundt bordet sit andre i same demensbåt som Haldis – til stade berre fysisk.

«Bebuarane må matast,» seier Matilde. «Du kan mate Haldis, so byrjar eg å mate Annbjørg.»

Otilde gjer underdanig det ho får beskjed om. Kjøkkenhjelpa byrjar å mate ein tredje bebuar. Resten av dei sju bebuarane ved bordet – alle i rullestol – stirar på maten sin som om den var romvesenartefaktar. Otilde held skiva med kokt stinkeegg opp til munnen til Haldis, og ho glefsar over skiva so tannprotesen klakkar.

«Når er det trubadurane kjem?» spør Otilde med si lyse jentestemme.

«På slaget tolv,» svarer Matilde. «Og klokka eitt er det middag. Men middagen ordnar kjøkkenhjelpa. Vi skal berre hjelpe til med mating.»

Otilde kastar eit blikk på medisintralla borte ved inngangsdøra. Den er låst.

«Og når kjem sjukepleiaren for å dele ut medisinar?» spør ho.

Matilde får eit uttrykk av mild uro i det vakre ansiktet.

«Sjukepleiaren kjem når ho kjem,» svarer ho og landar ei skive inn i kjeften på Annbjørg. Den går ned på høgkant, sjølv om egga stinkar noko inni helvete. «Hugs at ho har åtte andre avdelingar å dele ut medisin på.»

«Kvifor kan ikkje helsefagarbeidarar dele ut medisin her?»

«Einingsleiaren har bestemt det slik. Og NSF er einige.»

«Er Fagforbundet og Delta einige?»

«På ingen måte. Men no er det eingong slik at einingsleiaren og våre avdelingsleiarar alle er sjukepleiarar. So då… blir det berre slik.» Matilde landar ei skive med syltetøy i kjeften på Annbjørg.

«Skal ein sjukepleiar gje meg opplæring i korleis ein deler ut medisin og les medisinkort, då?» Otilde ser på ho med auge som lyser av kunnskapstørst.

«I teorien, ja. I praksis…» Matilde kastar eit langt blikk på den tomme medisintralla.

«Det er ein obligatorisk del av helsearbeidarfaget.»

«Ja, eg veit det, Otilde.» Matilde bit seg lett i leppene medan kjakane raudnar.

«Eg skal ta fagprøva mi på den staden eg skal jobbe neste år. Kva om eg stryk fordi eg aldri har fått opplæring i medisinar?»

«Ein deler ikkje ut medisinar på fagprøve.» Eit lite smil av triumf dukkar opp hjå Matilde.

«Åh ja. Det gløymde eg.» Otilde gjev Haldis ei skive med kaviar, som ho glefsar i seg. «Oi, skal seie bebuarane er svoltne i dag!»

«Ja, dei fekk ikkje middag i går.» Matilde smyg seg elegant bort til neste bebuar og byrjar å mate han. Otilde gjer seg ferdig med Annbjørg og går til neste. Det same gjer kjøkkenhjelpa.

«Fekk dei ikkje middag?» Otilde uttrykkjer eit lyst stønn av undring.

«Einingsleiar bestemte at sidan bebuarane fekk varmrett til lunsj, skulle dei berre få skiver til middag. Og kvelds.»

«Korleis kan einingsleiar berre bestemme slikt?» Otilde får eit furtent uttrykk i det unge ansiktet. «Bebuarane betaler jo for å bu her. Og dei betaler for maten.»

Matilde kastar eit blikk av lettare indignasjon på Otilde.

«Du stiller mange spørsmål for tida,» svarer ho ein tanke skarpt. «Det er ikkje alle spørsmål eg faktisk har svar på. Eg er ikkje allvetande. Du kan ta deg ein prat med einingsleiar sjølv, om du vil.»

«Nei, det vil eg ikkje.» Otilde grøssar seg. «Ho er so skummel. Ho liknar på ein kvinneleg Adolf Hitler.»

«Huff, lat oss ikkje trekkje Hitler inn i dette.»

«Kvifor er vi so dårleg bemanna?»

«Otilde, no er det nok.» Matilde ser på ho strengt. «Greitt, no er vi snart ferdige med frukosten. Du kan gå ned til frisøren i fyrste etasje og høyre når ho kan ta imot bebuarane. Seks av våre ti skal stelle håret i dag.»

«Greitt.»

Otilde glir av stolen og går med raske jentesteg ut av kjøkkenet. Matilde og kjøkkenhjelpa vekslar blikk.

«Den jenta er altfor smart til å jobbe som helsefagarbeidar,» seier Matilde med eit sukk. «Ho kjem til å få problem.»

«Ja, ho burde kanskje ta vidareutdanning og bli sjukepleiar,» seier kjøkkenhjelpa.

Akkurat då dukkar eit særs sjeldan syn opp i avdelinga: ein vaskeekte sjukepleiar. Denne tynne blondina med perleøyredobbar og likbleik hud svevar over til medisintralla. Ho gjer eit stivt nikk med sitt utslitne steinansikt, før ho låser opp medisintralla.

«Og korleis har vi det i dag?» spør ho med ryggen til bebuarane og personalet.

«Går det bra med deg, Annette?» spør Matilde. «Du ser litt bleik ut.»

«Ingen kommentar,» seier ho med eit sukk.

Ho jobbar seg gjennom medisinkort etter medisinkort, skuff etter skuff. Snart har ho eit lite «arsenal» med medisinar og lakserande middel på bordet til medisintralla.

«Er det mykje styr nede på demensavdelingane?» spør Matilde i det Annette den bleike sjukepleiarprinsessa landar dei små medisinbegera i tur og orden på bordet.

«Det er alltid mykje styr der nede,» svarer ho. «For lite personale, for mykje… for mykje demens.» Ho grøssar seg. «Eg vurderer å søkje jobb på akuttmottaket. Det er mykje rolegare der.»

«På akuttmottaket?» Matilde ser på ho med store auge. Annette nikkar alvorleg. «Då er du ikkje åleine. Det har slutta mange sjukepleiarar her i det siste. Som verneombod er eg interessert i å vete…» Ho avbryt seg sjølv. «Øh, arbeidsgjevar er interessert i å vete kvifor ingen sjukepleiarar blir her i meir enn eit halvt år i slengen.»

Annette ser på ho med eit halvfrekt smil.

«Er arbeidsgjevar interessert i å finne det ut, altso?» Ho kviler hendene på dei magre hoftene. «Den var ny for meg. Eg har vel knapt sett einingsleiar sidan eg byrja her.»

«Ho er nok den typen som arbeider best i det skjulte.» Matilde smiler på den same halvfrekke måten. «Men ho likar å bestemme ting. Og ho elskar å sende ut e-postar, gjerne fem-seks stykke om dagen, sjølv i helgane.»

«Ein administrator, med andre ord.» Ho himlar med dei vakre, isblå auga. «Vel, eg må gje medisinar på dei fire andre avdelingane i denne etasjen, før eg går ned til neste.»

«Du er som vaskedama,» seier kjøkkenhjelpa. «Du byrjar på toppen og jobbar deg nedover.»

Annette forlét kjøkkenet utan å verdige kjøkkenhjelpa so mykje som eit blikk.

Brått kjem Otilde byksande inn i avdelinga, synleg oppskjørta og skremd. Matilde og kjøkkenhjelpa ser på ho med store auge og hovuda på skakke.

«Har du sett skrømt?» spør Matilde.

«Eg såg ein drone nede på parkeringsplassen!» utbryt den livredde jenta.

«På parkeringsplassen?» Matilde ser rart på ho. «Kva gjorde du der?»

«Vindauga på frisørrommet vender mot parkeringsplassen!»

To sukk av forståing kjem frå Matilde og kjøkkenhjelpa.

«Kva gjorde dronen der nede?» spør Matilde.

«Dronen sveva over fleire av bilane og dreiv og tok bilete av dei! Og so stakk den ei slags nål inn i dekka på ein svart Volkswagen Golf! Eg… eg trur den var ein damedrone, for den hadde…» Ho hiv etter pusten. «…den hadde dronepuppar!»

«Volkswagen Golf…» seier kjøkkenhjelpa. Ho sprett ho opp frå stolen sin. «Vent litt! Eg har ein svart Volkswagen Golf!» Ho spring mot døra. «Straks tilbake! Eg må berre sjekke bilen min!»

«Huff, får ikkje håpe ho må ringje veghjelp,» seier Matilde og ristar sakte på hovudet. Ho legg so armen på skuldra til Otilde. «Trekk pusten djupt, set deg ned og prøv å finne roa. Når du er oppkava, blir bebuarane det òg.» Otilde set seg ned. «Det fyrste vi må gjere, er å ringje vaktansvarleg sjukepleiar. Altso utslitne, håplaust overarbeidde Annette. So må ho ta kontakt med avdelingsleiar, som igjen må ta kontakt med vår latterleg utilgjengelege einingsleiar. Det er einingsleiar – og berre ho – som vurderer om politiet skal kontaktast.»

«Er vår avdelingsleiar på jobb i dag?» spør Otilde.

«Nei. Ho er på kurs i Oslo resten av veka.»

«Kven er stadfortredar for ho medan ho er på kurs?»

«Hehe. ‘Kven er stadfortredar’… Av og til er du so søt, Otilde.» Matilde flirer. «Saka må vente til avdelingsleiar er tilbake. Altso til tysdag neste veke.»

«Kvifor kjem ho ikkje på jobb måndag?»

Matilde ser på ho med største miskunn:

«Ho avspaserer måndag fordi ho er på kurs denne veka.»

«Utløyser kurset overtid? Ein kan jo berre avspasere om ein opparbeider seg overtid.»

«Hehe, det er akkurat som å høyre vår plasstillitsvalde.» Matilde stryk Otilde lett på skuldra. «Vi ringjer til Annette, og so er vår jobb gjort. Og etterpå…» Ho kastar eit blikk på bebuarane rundt bordet. «…so blir det ein tur ut i det flotte haustvêret.»

Ute høljar regnet ned. Vinden får omtrent trea til å knekke.

«Hmm, det verkar som om ingenting fungerer på denne sjukeheimen.» Otilde reiser seg frå bordet og byrjar å ta av tallerkane.

«Kanskje, men det er ikkje vårt problem.» Matilde byrjar å trille bebuarane inn i stova, ein etter ein. «Vi berre jobbar her.»