Sjå òg: «Urovekkjande trend: Det blir stadig fleire utlendingar og stadig færre nordmenn i helse og omsorg», publisert 2.juni 2023, og «Gjesteskribent i Document legg ut om det dysfunksjonelle norske helsevesenet», publisert 23.juni 2023.

At den norske helsesektoren blir mindre norsk for kvart år som går, er eit kjent problem. Problemet er ikkje at det jobbar folk med annan hudfarge og kulturbakgrunn med eldre pleietrengjande. Problemet er at dei ikkje forstår kvarandre på grunn av mangelfulle norskkunnskapar frå utlendingane si side. Følgjande historie frå Lykten illustrerer utmerka den kommunikasjonsmessige stoda i helse og omsorg. Historia fann riktig nok stad i Sverige, men stoda i helsesektoren er den same som her. Ei 79 år gammal pleietrengjande kvinne ville ha det populære svenske mellommåltidet «kräm med mjölk», men fekk i staden ein tallerken med kattemat.

Klart, det kan skje langt meir alvorlege ting på grunn av språkproblem, enn at ein eldre pleietrengjande får kattemat i staden for menneskemat, slik som det som skjedde i Finnmark tidlegare i år, der to menneske døydde på grunn av språkvanskar i personalgruppa.

Sjå òg «Språkproblem tok livet av to pasientar i Finnmark», publisert 28.mars 2025.

Lykten skriv:

«Eva Andersson har fått hjelp av hjemmetjenesten i to år på grunn av sin lungesykdom. Men en morgen i slutten av juni opplevde 79-åringen noe som fikk hennes tillit til omsorgen til å forsvinne helt. Da hun ba personalet om å få en populær svensk rett som heter «kräm med mjölk», til frokost fikk hun noe helt annet – en tallerken med kattemat.

– Jeg sa til personalet med en gang at dette er jo kattemat, det kan jeg ikke spise. 

Da gikk personalet ut på kjøkkenet og tok bilder fra kjøleskapet, forteller 79-åringen.

For å forklare forskjellen på menneskemat og dyrefor ble Eva tvunget å peke ut riktig mat på bildene fra kjøleskapet. Verbal kommunikasjon på svensk fungerte ikke med personalet. Heller ikke bildespråk i form av at kattematen har et stort katteansikt på esken var nok for å få personalet til å forstå situasjonen.»

Eva fortalde at dette ikkje var fyrste gongen ho hadde opplevd liknande problem, og ho meiner at manglande, «eller rett og slett fraværende språkkunnskaper hos personalet, gjør hverdagen utrygg». Kattemat-episoden var dropen som fekk begeret til å renne over, og som fekk ho til å slå alarm. Ho opplever at heile kvardagen hennar blir vanskeleg og frustrerande på grunn av språkvanskane.

Lykten skriv vidare:

«Språklige utfordringer og mangel på norskkunnskaper er et stort problem i Norge også. I en undersøkelse utført av sykepleierforbundet fant man at 90% av de ansatte oppga at det er for dårlige norskkunnskaper på norske sykehjem og at dette går utover pasientsikkerheten.

Problemet gjelder ikke bare sykepleiere og omsorgsarbeidere, men har nådd helt opp til legestanden der Forskning.no beskrev at mange utenlandske leger sliter med språket i Norge. Dette har ført til feilbehandling og feilmedisinering.»

Lykten henta historia frå Samnytt, som igjen henta den frå Expressen. I sistnemnde artikkel skildrar Anette Asplund, «verksamhetschef» for heimetenesta, det heile som ei misforståing frå pleiaren si side. Kommunen skreiv avvik på hendinga, men mistenkte ingen vonde intensjonar bak den, og det vart då ikkje oppretta sak. Asplund kallar hendinga «jätteovanlig» og «enskild», altso ei kjempeuvanleg og enkeltståande hending. Ho forsikrar om at ingen andre slike episodar har funne stad hjå dei. Ho vedgår derimot at dei kanskje vil måtte sjå over visse rutinar rundt kvalitetssikring av svenskkunnskapar i rekrutteringsprosessen.

Med hennar eigne ord: «Att kunna tillräckligt god svenska för att kunna utföra sitt arbete er ju ett grundkrav […].»